Pierwszy raz w handlu Komandoria Orderu Virtuti Militari II RP z I. serii wykonawczej i obecnie jedyny znany egzemplarz w tej wersji.
Srebro, emalia, złocenie. Wymiary 54,5 x 54,5 mm, waga 47,86 g.
Krupski i Matulewicz, Warszawa (ok. 1923 – ok. 1939),
Stan zachowania bardzo dobry, patyna, ramiona krzyża ze złoceniem zachowanym śladowo.
Egzemplarz bez sygnatury wytwórcy i numeru seryjnego, wykonany z matryc właściwych dla krzyży z zamówień państwowych zrealizowanych przez firmę Krupski i Matulewicz w Warszawie. Określa to jednoznacznie producenta, który jako jedyny wykonał w latach 1921–1923 dwie serie Krzyży Komandorskich dla Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Metal, budowa krzyża i jego staranne wykonanie właściwe są dla pierwszej z owych serii. Brak numeru świadczy o powstaniu oferowanej sztuki poza kontraktem państwowym. Możliwe to było jedynie na potrzeby własne producenta albo wyłącznie na zamówienie któregoś z odznaczonych lub podmiotu upoważnionego przez odpowiednie władze (tylko takie zlecenie z zewnątrz mogło zostać przyjęte).
Order wykonany w bardzo wysokim standardzie, odpowiadający I. serii i w niczym nie ustępujący standardom ówczesnych, najbardziej renomowanych firm europejskich. Jego zamówienie w epoce musiało być bardzo kosztowne. To był drogi egzemplarz, co w połączeniu z ograniczeniami prawnymi na produkcję w dużej mierze wyjaśnienia dlaczego obecnie oferowany krzyż jest jedynym znanym egzemplarzem takiej odmiany, a możliwe że w ogóle jedynym istniejącym.
Ustalenie pierwotnego posiadacza, ani nawet zleceniodawcy produkcji, nie wydaje się jednak obecnie możliwe, ponieważ dokumentacja producenta najprawdopodobniej zaginęła.
Pochodzi ze zbioru, do którego został zakupiony ponad 40 lat temu nie z kolekcji, ale z rynku pierwotnego przy okazji transakcji numizmatycznej od prywatnej osoby na warszawskim Żoliborzu.
Oferowany obecnie krzyż (dokładnie ten egzemplarz) został odnotowany w literaturze już w 1983 r. (Grzegorz Krogulec, Uwagi o Orderze Wojskowym Virtuti Militari, Warszawa 1987, s. 77 w przypisie).
W II RP Krzyżem Komandorskim (II klasą) Orderu Wojskowego Virtuti Militari mógł zostać odznaczony dowódca armii, lub wysoki stopniem oficer dowodzący – za zwycięstwo taktyczne lub mężną i skuteczną obronę trudnej pozycji, albo śmiałe i pełne inicjatywy prowadzenie operacji wojennej, mającej duże znaczenie dla przebiegu wojny.
Do 1939 r. order tej klasy otrzymało 12 polskich generałów, m. in. Edward Rydz – Śmigły, Stanisław Haller, Tadeusz Rozwadowski, Władysław Sikorski oraz Marszałek Józef Piłsudski.
Wszystkie krzyże trzech najwyższych klas orderu wykonała warszawska firma Krupski i Matulewicz na zamówienie Ministerstwa Spraw Wojskowych. Egzemplarze te były numerowane oddzielnie w każdej klasie. Pierwsze zamówienie na ordery II klasy opiewało na 15 krzyży wykonanych w srebrze. Wszystkie one zostały nadane: 12 Polakom i 3 cudzoziemcom.
W roku 1923 Ministerstwo Spraw Wojskowych zamówiło w tej samej firmie kolejną partię 30 Krzyży Komandorskich. Zachowały one ciągłość numeracji, mimo zmiany materiału na tombak i znacznie mniej starannego wykonania. Nadano z nich jedynie 4 sztuki – wszystkie obcokrajowcom. Egzemplarze z tej nienadanej puli pojawiały się sporadycznie na rynku kolekcjonerskim, ale dotychczas żaden egzemplarz z pierwszej serii nie był oferowany w publicznej sprzedaży.
WYBITNA POZYCJA - WALOR NAJWYŻSZEJ KLASY
