Rok 1950 przyniósł całkowitą wymianę wszelkich serii banknotów wprowadzonych w okresie powojennym, w latach 1944-1948. Banknoty te zastąpiono emisją z datą 1 lipca 1948 roku zaprojektowaną w zupełnie nowej szacie graficznej, z przedstawieniem ludzi pracy.
Niniejszy banknot ma również datę 1 lipca 1948 (tak jak nowa emisja wprowadzona po wymianie), ale jak widać jego szata graficzna bazuje na emisji 1947 roku - zmieniono tylko kolorystykę, a serię jednoliterową zastąpiono dwuliterową. Pokazuje to, że przygotowując się do wymiany rozważano wprowadzenie nowych banknotów bazujących na ostatniej emisji sprzed wymiany. Historia pokazała, że pomysł ten ostatecznie zarzucono i nic dziwnego, gdyż wymiana z roku 1950 była jedną z najbardziej grabieżczych wymian w historii Polski.
Przeprowadzono ją "z zaskoczenia" - zaledwie w kilka dni stosując inny przelicznik do pieniędzy zdeponowanych na kontach (100 zł starych za 3 zł nowe), a inny, gorszy (100:1) dla gotówki. Jej rezultatem było w praktyce unieważnienie ok. 60 % pieniędzy będących w obiegu.
Ówczesna propaganda uzasadniała to jako skuteczny sposób walki z kułakiem i zrównanie obywateli pod względem materialnym, przez pozbawianie pieniędzy kapitalistów, prywaciarzy i spekulantów.
Przy tak drastycznym sposobie przeprowadzenia wymiany, nic dziwnego, że zdecydowano się zupełnie odciąć od wcześniejszych pieniędzy i stąd nową emisję zrealizowano w zupełnie nowej szacie graficznej.
Niniejszy projekt, bazujący na emisji z 1947 roku, pozostał jedynie w postaci wydruków próbnych z numeracją zerową, zapewne bardzo nielicznych, gdyż na rynku kolekcjonerskim pojawiają się rzadko. Z naszych obserwacji wynika, że w obrocie kolekcjonerskim na przestrzeni ostatnich lat wystąpiło tylko kilka egzemplarzy, z tym, że niektóre zmieniały właściciela kilkukrotnie.
Miłczak 139AWa
